فرقی ندارد کلمه‌ی GIF را چطور تلفظ می‌کنید؛ چیزی که مهم است این است که GIFها بخش جدانشدنی طنز و محتوای اینترنت شده‌اند. این فرمت برای وب بسیار کاربردی است، زیرا می‌توانید ویدیوهای سبک و کم‌حجم ایجاد کنید؛ ویدیوهایی که بدون سنگین کردن صفحه یا مصرف زیاد منابع، به محتوای شما جان می‌دهند.

در این آموزش، مرحله‌به‌مرحله یاد می‌گیرید که چطور با استفاده از دو برنامه‌ی متن‌باز VLC و GIMP یک GIF از روی یک ویدیو بسازید.

روش اول: ساخت GIF با استفاده از یک افزونه در VLC

شاید ساده‌ترین راه برای ساخت یک گیف، استفاده از یک افزونه (extension) برای VLC باشد. برای شروع، به ابزارهای زیر نیاز دارید:

• VLC
• FFMPEG
• VLC GIF Maker (برای Windows، macOS و Linux)

دانلود FFMPEG

به بخش Get packages & executable files در وب‌سایت FFMPEG بروید و سیستم‌عامل خود را انتخاب کنید. این برنامه‌ی متن‌باز برای تبدیل فایل‌های صوتی و تصویری و همچنین استخراج فریم‌ها از ویدیو استفاده می‌شود. این ابزار عمدتاً از طریق خط فرمان (Command Line) کار می‌کند.

نصب FFMPEG در ویندوز

1. فایل دانلودشده را از حالت فشرده خارج کنید.
2. نام پوشه را به ffmpeg تغییر دهید.
3. آن را در درایو C:\ کپی کنید.
4. حالا Command Prompt را در حالت Administrator باز کنید.
5. این دستور را وارد کرده و Enter بزنید تا FFMPEG نصب شود و مسیر آن به PATH ویندوز اضافه گردد:

setx /m PATH "C:\ffmpeg\bin;%PATH%"

نصب FFMPEG در macOS

در مک نیز باید مسیر FFMPEG را با استفاده از ترمینال به فایل PATH اضافه کنید. دستور زیر را وارد کنید و بخش [Your FFMPEG directory] را با مسیر پوشه‌ی واقعی FFMPEG جایگزین کنید:

export PATH=$PATH:[Your FFMPEG directory]

نصب FFMPEG در لینوکس

در لینوکس می‌توانید FFMPEG را از طریق مدیر بسته (Package Manager) نصب کنید. برای مثال، در Ubuntu یا Debian از دستور زیر استفاده کنید:

sudo apt install ffmpeg

افزودن فایل افزونه به مسیر درست در VLC

بعد از نصب VLC و FFMPEG، باید افزونه‌ی VLC GIF Maker را در مسیر مناسب قرار دهید تا در VLC ظاهر شود.
در این آموزش از ویندوز استفاده شده، بنابراین:

1. File Explorer را باز کنید
2. مسیر زیر را در بخش آدرس پیست کنید:

%ProgramFiles%\VideoLAN\VLC\lua\extensions\

3. فایل افزونه را در این پوشه کپی کنید.

برای مشاهده‌ی مسیرهای مخصوص مک و لینوکس، به صفحه‌ی GitHub افزونه مراجعه کنید.

ساخت GIF با استفاده از VLC GIF Maker

برای ساخت GIF، ابتدا ویدیو خود را در VLC باز کنید. سپس از منوی بالا به مسیر زیر بروید: View → VLC GIF Maker

در این مرحله، رابط (interface) افزونه روی صفحه ظاهر می‌شود. حالا لازم است نقطه‌ی شروع و پایان GIF را مشخص کنید.

1. در نوار کنترل VLC، به دقیقی همان لحظه‌ای بروید که می‌خواهید GIF از آن شروع شود.
2. روی دکمه‌ی Get کنار Start Time بزنید تا زمان شروع ثبت شود.
3. همین کار را برای نقطه پایان انجام دهید و دکمه Get مربوط به End Time را بزنید.

سپس:

• مسیر فولدری را که می‌خواهید GIF در آن ذخیره شود، وارد کنید.
• مطمئن شوید مسیر درست است، در صورت لزوم دوباره چک کنید.
• در صورت تمایل، یک نام برای فایل GIF انتخاب کنید.
• در نهایت روی Generate GIF کلیک کنید.

بعد از آن، پنجره Command Prompt باز می‌شود که نشان می‌دهد فرآیند تولید گیف در حال انجام است. پس از بسته شدن پنجره، به دایرکتوری که قبلاً تعریف کرده‌اید بروید؛ GIF شما باید آنجا ذخیره شده باشد.

اگر فایل GIF را پیدا نشد چیکار کنید؟

اگر بعد از ساخت گیف، آن را در مقصد تعیین‌شده نمی‌بینید، این مشکل کاملاً رایج است. برای رفع آن، مراحل زیر پیشنهاد می‌شود:

۱. دوباره امتحان کنید اما با یک ویدیوی دیگر

گاهی مشکل از فایل اولیه است.

۲. بررسی کنید FFMPEG درست نصب شده باشد

Command Prompt را باز کنید و دستور زیر را بزنید:

ffmpeg -version

اگر FFMPEG درست نصب نشده باشد، این دستور خطا می‌دهد یا نسخه را نمایش نمی‌دهد.

۳. اجرای مستقیم دستور FFMPEG

افزونه در پشت‌صحنه یک دستور FFMPEG تولید می‌کند. می‌توانید همان دستور را در Command Prompt اجرا کنید. دستور به شکل زیر است:

ffmpeg -ss {start_timestamp} -to {stop_timestamp} -i "{input_file}" -vf "fps={fps},scale=498:-1:flags=lanczos,split[s0][s1];[s0]palettegen[p];[s1][p]paletteuse" -loop {loop} "{output_path}/{output_filename}.gif"

فقط کافی است بخش‌هایی مثل:

• {start_timestamp}
• {stop_timestamp}
• {input_file}
• {output_path}
• {output_filename}

را با مقادیر واقعی و مسیرهای خودتان جایگزین کنید.

۴. سیستم را ریستارت کنید

در تجربه ما، این روش مشکل را برطرف کرده است!

روش دوم: استفاده از VLC و GIMP

در این روش، اگر دوست ندارید از افزونه استفاده کنید، می‌توانید با ترکیب VLC + FFMPEG + GIMP یک GIF حرفه‌ای بسازید. این روش دقیق‌تر است و امکانات بیشتری برای ویرایش و اضافه‌کردن متن و افکت فراهم می‌کند.

مرحله ۱: ساخت کلیپ با استفاده از VLC

ابتدا باید بخش موردنظر ویدیو را جدا کنید تا فقط همان قسمت تبدیل به GIF شود.

1. VLC را باز کنید.
2. از منوی بالا به View بروید.
3. گزینه Advanced Controls را فعال کنید.
   • حالا کنترل‌های اضافی مثل دکمه ضبط (Record) در پایین VLC ظاهر می‌شود.

ضبط کلیپ:

1. ویدیو اصلی را باز کنید.
2. با اسلایدر، شروع بخش موردنظر را پیدا کنید.
3. دکمه Record (دایره قرمز) را بزنید.
4. اجازه دهید ویدیو تا جایی که می‌خواهید گیف پایان یابد پخش شود.
5. دوباره روی Record کلیک کنید تا ضبط متوقف شود.

محل ذخیره کلیپ:

• Windows:
  C:/Users/YourUsername/Videos
• Linux:
  ~/Videos
  یا گاهی /home

نام فایل با vlc-record- شروع می‌شود. می‌توانید نام فایل را تغییر دهید.

مرحله ۲: تبدیل ویدیو به فریم با FFMPEG

GIMP به‌طور مستقیم نمی‌تواند فایل ویدیو را باز کند، پس باید ویدیو را به مجموعه‌ای از تصاویر تبدیل کنیم.

فایل کلیپ ضبط‌شده را در پوشه ffmpeg داخل درایو C قرار دهید (اگر ویندوز دارید). یک پوشه جدید به نام frames داخل آن بسازید.

اجرای دستور:

یک Terminal یا Command Prompt در همان مسیر باز کنید. (در ویندوز: راست‌کلیک → Open in Terminal). در مک، از جستجوی Spotlight برای باز کردن یک پنجره ترمینال استفاده کنید.

در آن پنجره، دستور زیر را برای استفاده از FFMPEG جهت تکه تکه کردن کلیپ خود تایپ کنید. مطمئن شوید که name-of-clip.mp4 را با نام واقعی ویدیوی خود و همچنین فرمت خاص آن جایگزین می‌کنید. در این مثال، کلیپ ما good-dog-cut نام دارد و فرمت آن MP4 است.

ffmpeg -i name-of-clip.mp4 -r 15 frames/image-%3d.png

• -r 15 یعنی ۱۵ فریم در ثانیه
• همه فریم‌ها به صورت image-001.png, image-002.png و … ذخیره می‌شوند

ممکن است چند ثانیه طول بکشد، اما FFMPEG فایل شما را با سرعت ۱۵ فریم در ثانیه به فریم‌هایش تجزیه می‌کند و تصاویر حاصل را در پوشه فریم‌هایی که ایجاد کرده‌اید قرار می‌دهد. با این کار تمام فریم‌های کلیپ استخراج شده و آماده واردشدن به GIMP هستند.

مرحله ۳: ساخت GIF از فریم‌ها با GIMP

بالاخره آماده‌اید تا از GIMP استفاده کنید و GIF خود را بسازید.

1. GIMP را باز کنید.
2. به مسیر File → Open As Layers بروید.
3. همه تصاویر داخل پوشه frames را انتخاب کنید.
4. GIMP همه تصاویر را به صورت لایه (Layer) وارد می‌کند.

GIMP یک پروژه جدید ایجاد می‌کند و هر یک از تصاویر فریم شما را به عنوان لایه جداگانه قرار می‌دهد. این تصاویر برای بازسازی ویدیو به عنوان انیمیشن هنگام خروجی گرفتن از آن به GIF استفاده می‌شوند.

همچنین، مطمئن شوید که لایه‌های شما به ترتیب صحیح قرار دارند. اگر اینطور نیست، از فلش‌های کوچک در پایین فضای لایه برای جابجایی آنها استفاده کنید.

مرحله ۴: ویرایش فریم‌ها (اختیاری)

این بخش کاملاً اختیاری است. اگر فقط می‌خواهید از کلیپ یک GIF بسازید، بدون هیچ تغییری، لازم نیست اینجا کاری انجام دهید. این بخش فقط به طور خلاصه، نحوه‌ی اضافه کردن چیزی مانند متن به تصویر را پوشش می‌دهد.

لایه‌های خود را مانند صفحات یک کتاب مصور در نظر بگیرید. هر چیزی که به یکی از آنها اضافه کنید، در آن قاب از GIF ظاهر می‌شود. برای اضافه کردن متن یا چیزی مشابه در چندین قاب، با ایجاد یک لایه متن در بالای صفحه شروع کنید.

برای کپی کردن آن، ادامه دهید تا همان متن در لایه بعدی و غیره ظاهر شود. می‌توانید این کار را با کلیک راست روی لایه متن و انتخاب گزینه Duplicate Layers انجام دهید، سپس آن را در بالای لایه بعدی قرار دهید.

وقتی لایه متن جدید را تنظیم کردید، روی آن راست کلیک کرده و Merge down را انتخاب کنید. باید این کار را برای هر یک از فریم‌های خود انجام دهید.

در GIMP هر لایه فقط روی همان فریم نمایش داده می‌شود. پس اگر می‌خواهید متن در کل GIF باشد، باید آن را روی تک‌تک فریم‌ها merge کنید.

مرحله ۵: پیش‌نمایش GIF

بعد از اینکه تمام المان‌ها، فیلترها یا تنظیمات موردنظرتان را روی فریم‌ها اعمال کردید، وقت آن است که GIF خود را پیش‌نمایش کنید تا مطمئن شوید نتیجه نهایی همان چیزی است که انتظار دارید. برای انجام این کار، در نوار منوی بالا روی Filters → Animation → Playback کلیک کنید. با باز شدن پنجره جدید، دکمه Play را فشار دهید تا GIF شما به صورت زنده نمایش داده شود. در این مرحله می‌توانید هرگونه مشکل، نیاز به ویرایش دوباره یا بهبود در سرعت پخش را تشخیص دهید.

اگر پیش‌نمایش نشان می‌دهد که فریم‌ها روان هستند و تغییرات دقیقاً همان‌طور که خواسته‌اید اعمال شده‌اند، می‌توانید سراغ مرحله بعد بروید. در ادامه دوباره به مسیر Filters → Animation برگردید و این بار گزینه Optimize for GIF یا «Optimize» را انتخاب کنید. این کار یکی از مراحل پایانی قبل از ذخیره‌سازی است و باعث می‌شود حجم نهایی فایل کاهش پیدا کند و سازگاری GIF با مرورگرها و پلتفرم‌های مختلف بهتر شود.

مرحله ۶: ذخیره نهایی GIF

قبل از اینکه بتوانید GIF را خروجی بگیرید، باید آن را از حالت RGB به حالت Indexed تبدیل کنید. حالت RGB برای تصاویر معمولی مناسب است، اما حالت Indexed مخصوص GIF است و به کاهش حجم فایل کمک می‌کند. برای انجام این تبدیل، به مسیر Image → Mode بروید و حالت را از RGB به Indexed تغییر دهید.

با باز شدن پنجره تنظیمات، مقدار Maximum number of colors را روی ۱۲۷ قرار دهید و سپس روی Convert کلیک کنید. این کار باعث می‌شود GIF شما هم سبک‌تر شود و هم بهتر پردازش گردد.

پس از اتمام تبدیل رنگ، نوبت به ذخیره کردن فایل می‌رسد. وارد مسیر File → Export As شوید. در قسمت بالای پنجره، یک نام مناسب برای فایل انتخاب کنید و مطمئن شوید که در انتهای نام، پسوند .GIF قرار گرفته باشد. سپس روی Export کلیک کنید.

در صفحه بعدی که ظاهر می‌شود، حتماً تیک گزینه As animation را فعال کنید. با فعال شدن این گزینه، حالت Loop forever نیز به صورت خودکار انتخاب می‌شود تا GIF شما دائماً تکرار شود. پس از بررسی تنظیمات، دوباره روی Export کلیک کنید تا فایل نهایی ساخته شود.

تبریک! در این مرحله شما موفق شده‌اید یک GIF کاملاً کاربردی و قابل پخش بسازید، آن هم مستقیماً از یک فایل ویدیویی. می‌توانید همین فرآیند را برای هر ویدئوی دیگری نیز تکرار کنید و انواع GIFها را مطابق سلیقه‌تان بسازید.

اگر قصد دارید GIF را به جای ویدیو از روی تصاویر بسازید، کافی است عکس‌ها را در GIMP باز کنید و آن‌ها را به عنوان لایه‌های جداگانه وارد کنید. سپس از همان مراحلی که در بالا توضیح داده شد برای ساخت GIF استفاده کنید.

بیشتر بخوانید:

بهترین برنامه های ساخت و ویرایش گیف
چگونه گیف های شبکه اجتماعی X (توییتر) را ذخیره کنیم؟
دو زیرنویس همزمان در KMPlayer ، PotPlayer و VLC