وضوح HD یا همان ۷۲۰p چیست؟

حتماً تاکنون با مفاهیمی چون HD (وضوح بالا) یا ۷۲۰p برخورد کرده‌اید. درواقع HD کلمه‌ای است که برای وضوح ۷۲۰p که دارای ۷۲۰ خط افقی است، استفاده می‌شود. (+ مقایسه)

رزولیشن (وضوح) و نسبت ابعادی چیست؟

قبل از این که به سراغ رزولیشن HD برویم، ابتدا بهتر است به تعریف وضوح (Resolution – رزولیشن) بپردازیم. رزولیشن نشان دهنده تعداد پیکسل‌های استفاده شده در یک نمایشگر (Monitor) یا تلویزیون است. رزولیشن با دو مقدار “تعداد پیکسل‌های افقی ضرب در تعداد پیکسل‌های عمودی” نشان داده می‌شود. منظور از پیکسل (Pixel)، همان نقاط نورانی روی نمایشگر است که در کنار یکدیگر، یک فریم از تصویر را نمایش می‌دهند. برای درک بهتر وضوح یا رزولیشن، یک رزولیشن ۴۸۰*۶۴۰ را در نظر بگیرید. عدد اول، نشان دهنده تعداد پیکسل‌های عمودی و عدد دوم نیز نشان دهنده تعداد پیکسل‌های افقی است. بنابراین نمایشگر ما، دارای ۶۴۰ ستون و ۴۸۰ ردیف از پیکسل‌های نورانی است.

تعریف دیگری نیز وجود دارد که نشان دهنده نسبت تعداد پیکسل‌های عمودی به تعداد پیکسل‌های افقی است که به آن نسبت ابعادی (Aspect Ratio یا AR) می‌گویند. برای مثال نسبت ابعادی رزولیشن ۶۴۰x480 برابر است با ۴:۳ یعنی به ازای هر چهار ستون، سه ردیف پیکسل داریم. ۴:۳ و ۱۶:۹ مهمترین نسبت‌های ابعادی هستند. البته بدیهی است که با افزایش رزولیشن و وضوح تصویر، پردازش GPU و یا در برخی موارد، CPU بیشتر و سنگین تر می‌شود.

تاکنون تعریف رزولیشن و نسبت ابعادی را بر روی نمایشگرها فهمیدیم اما این دو عبارت بر روی منابع گرافیکی مثل ویدئوها، تصاویر و فیلم‌ها نیز به کار می‌روند. ممکن است تا به حال عباراتی همچون “فیلم HD” یا “ویدئوی Full HD” را شنیده باشید. HD، Full HD، SD و … عباراتی هستند که به صورت عمومی بجای رزولیشن‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند و وضوح یک تصویر یا فیلم را مشخص می‌کنند که با وضوح نمایشگر متفاوت است.

وضوح HD یا همان ۷۲۰p چیست؟

کلمه HD مخفف High Definition به معنای “کیفیت بالا” است که آن را با کلمه ۷۲۰p نیز می‌شناسند. ۷۲۰p معمولاً در کیفیت فیلم‌ها و تصاویر به صورت تخصصی تر استفاده می‌شود. HD یک وضوح تصویری است که شامل ۷۲۰ پیکسل افقی (ردیفی) و در نسبت ابعادی ۱۶:۹ است. یعنی رزولیشن کامل آن ۱۲۸۰x720 است که به صورت کامل، دارای ۷۲۰ پیکسل افقی و ۱۲۸۰ پیکسل عمودی است.

کلمه ۷۲۰p نیز از همان گرفته شده است که معمولاً به جای کلمه HD به کار می‌رود و نشان دهنده همان ۷۲۰ پیکسل افقی است. از آن جایی که علاوه بر رزولیشن ۱۲۸۰x720، استانداردهای دیگری نیز برای وضوح HD استفاده می‌شود، به صورت عمومی بجای کلمه HD از ۷۲۰p استفاده می‌کنیم. حرف p در ۷۲۰p نشان دهنده کلمه Progressive به معنای “قدم به قدم” و “ترتیبی” است. یعنی در فریم‌های یک منبع HD، همه خطوط افقی یکی پس از دیگری بارگذاری شده و نشان داده می‌شوند. در مقابل ۷۲۰i است که به صورت عملی وجود خارجی نداشته و کارایی آن تقریباً صفر است و در آن (به صورت تئوری) خطوط یک در میان نشان داده شده و پس از آن، خطوط دیگر از بالا به پایین بارگذاری می‌شوند.

البته ناگفته نماند که HD برخی مواقع بجای Full HD در رزولیشن ۱۰۸۰i و ۱۰۸۰p استفاده می‌شود. وضوح HD درواقع بالاتر از وضوح SD (با رزولیشن ۴۸۰p) و پایین تر از وضوح Full HD (رزولیشن ۱۰۸۰p یا ۱۰۸۰i) قرار گرفته است. در تصویر زیر می‌توانید تفاوت این سه رزولیشن را مشاهده کنید. توجه داشته باشید که رزولیشن‌های اصلی هر نسب قرار داده شده اند یعنی برای وضوح SD، علاوه بر رزولیشن ۶۴۰x480 رزولیشن‌های مختلف و متنوعی وجود دارد که گاهی حتی برخی از آن‌ها بیشتر از ۴۸۰ خط افقی دارند اما در گروه SD قرار گرفته اند.

بنابراین با پخش کردن یک ویدئوی HD بر روی نمایشگری که از ۷۲۰p پشتیبانی نمی‌کند، افت کیفیت (به دلیل فشرده شدن طول و عرض در یک نسبت غیر یکسان) یا از دست رفتن بخشی از ویدئو (به دلیل این که اندازه آن بزرگ تر از نمایشگر است) خواهیم داشت.

برعکس، اگر بخواهیم فیلم یا ویدئوای ۴۸۰p یا کمتر را روی یک نمایشگر HD مشاهده کنیم، نه تنها فریم‌ها را به صورت کامل در اختیار خواهیم داشت (بنابراین هیچ قسمتی از ویدئو از دست نخواهد رفت) بلکه حتی قسمت‌هایی از نمایشگر نیز که بدون استفاده باقی مانده است، به رنگ استاندارد سیاه یا سفید نشان داده خواهد شد ولی به دلیل نسبت غیر یکسان، هنگام تطبیق دادن اندازه‌ها، افت کیفیت خواهیم داشت.

معمولاً ویدئها، فیلم‌ها و تصاویر با وضوح HD یا ۷۲۰p بیشترین کاربرد و مخاطب را در بین کاربران دارند زیرا از طرفی مانیتورها، تلویزیون‌ها و در کل نمایشگرهایی با استاندارد Full HD یا ۱۰۸۰p قیمت زیادی دارند و تهیه آن برای عده زیادی از کاربران مشکل است و از طرف دیگر، وضوح SD یا ۴۸۰p نیز چندان دارای کیفیت نیست. ولی به هر حال اچ دی و اس دی دو استاندارد مهم در رزولیشن است.

پشتیبانی از وضوح HD

بسیاری از بازی‌های موجود، از وضوح HD پشتیبانی کرده و امکان تغییر رزولیشن را به کاربر می‌دهند. این تنظیمات معمولاً در بخش “Display” ، “Video” یا “Graphic” هر بازی قابل تنظیم است. توجه کنید که رزولیشن انتخابی باید با پیکربندی‌های رزولیشن مانیتور در سیستم عامل سازگار باشد.

امروزه اکثر صفحات نمایش از گوشی‌های موبایل گرفته تا تلویزیون‌های خانگی دارای وضوح HD (یا ۷۲۰p) هستند. یعنی یک ویدئوی HD با رزولیشن ۱۲۸۰x720 را هم در تلفن هوشمند و هم در تلویزیون خانگی با همان وضوح مشاهده کرد (البته از سایر پارامترها صرف نظر می‌کنیم).

برای درک بهتر، فرض کنید در یک طرف تلویزیون HDTV سامسونگ مدل LN32D403 (که دارای صفحه نمایش با زرولیشن ۱۳۶۶x768 است) و در طرف دیگر تلفن هوشمند HTC مدل One mini (که دارای صفحه نمایش با زرولیشن ۱۲۸۰x720 است) را داریم. درحالی که وضوح HDTV کمی بیشتر از One mini است، از آن صرف نظر کرده و وضوح این دو را یکی درنظر می‌گیریم. با پخش کردن یک ویدئوی HD، در واقع در هر دو دستگاه، ویدئو به صورت یکسان مشاهده خواهد شد. بسیاری از افراد انتظار این را دارند که در صفحه نمایش بزرگ تر، وضوح بهتری را در دست خواهند داشت که این تصور کاملاً غلط است. درست است که اجزای ویدئو در تلویزیون بهتر قابل مشاهده هستند اما لزوماً با کیفیت تر نیستند چون درواقع رزولیشن هر دو برابر است و تنها چیزی که باعث بزرگ تر نشان داده شدن تصویر می‌شود PPI آن است.

PPI مخفف Pixel Per Inch (تعداد پیکسل در هر اینچ) است که با کاهش آن در رزولیشن ثابت، اجزای تصویر نیز بزرگ تر دیده خواهند شد بنابراین هرچقدر PPI بیشتر باشد، اجزای تصویر به صورت واضح تر و دقیق تر قابل مشاهده می‌شوند. برای مثال تلویزیون ذکر شده ۳۲ اینچی است که PPI آن ۴۹ و در سمت دیگر، گوشی One mini با ۴.۳ اینچ دارای پی پی آی ۳۴۱ است.

برای محاسبه PPI یک صفحه نمایش می‌توانید مربع‌های تعداد پیکسل‌های افقی و عمودی را با هم جمع کرده و از آن‌ها جذر بگیرید سپس نتیجه حاصل را بر اندازه صفحه نمایش بر حسب اینج تقسیم نمائید. برای هرچه آسان تر شدن این کار می‌توانید از سرویس‌های آنلاین مثل Sven استفاده کنید.

مقایسه وضوح HD با SD

برخلاف وضوح اچ دی، وضوح SD یا ۴۸۰p دارای ۴۸۰ خط افقی است و معمولاً در نسبت ۴:۳ با رزولیشن ۴۸۰*۶۴۰ استفاده می‌شود. البته خود SD دارای استانداردهای مختلفی است که در آن تعداد خطوط عمودی (و برخی مواقع افقی) متفاوت است. توجه کنید که منظور از ۴۸۰p در ویدئوها و فیلم‌ها این است که آن ویدئو دارای ۴۸۰ خط افقی است که در نمایشگرهای بزرگتر از خود، هر خط ممکن است در چندین پیکسل نمایش داده شود بنابراین کل ویدئو به شکل مجموعه‌ای از مستطیل‌های محسوس نشان داده خواهد شد.

برای درک بهتر تقاوت وضوح HD و SD، به تصویر زیر که از سریال Breaking Bad (قسمت آخر، دقیقه ۱۸ ام) در دو حالت HD و SD گرفته شده است دقت کنید:

توجه کنید به دلیل این که هر دو تصویر با اندازه نزدیک به وضوح SD تهیه شده اند، تفاوت این دو شاید چندان زیاد به نظر نرسد. اما بگذارید کمی به جزئیات وارد شویم؛ در تصویر SD، سمت چپ کاراکتر به دلیل تاریکی هوا چندان مشخص نیست درحالی که در تصویر HD قسمتی از گونه، چشم و ریش فرد قابل مشاهده است. بازتاب نور، بافت‌های صورت، موی سر، ریش و سیبیل کاراکتر در کیفیت HD به مراتب قابل لمس تر است.