آشنایی با ماوس (Mouse) یا موس یا موشواره و مکانیزم و نحوه کار انواع ماوس‌های نوری (لیزری/ای‌ای‌دی) و توپی (مکانیکی) با شکل و ساختارشان.
ماوس یا موس چیست؟
ماوس، موس یا موشواره به دستگاه ورودی‌ای گفته می‌شود که یک سنسور تشخیص حرکت داشته و معادل مقدار حرکت کردن دستگاه را به سیگنال‌های دیجیتالی تبدیل کرده و به کامپیوتر می‌فرستد. کامپیوتر با استفاده از داده‌های دریافتی می‌فهمد که نشانگر روی صفحه را باید در چه جهت و چه مقدار حرکت دهد.
ماوس علاوه بر تعیین جهت حرکت دو بعدی (محود X و Y)، چندین دکمه برای کاربردهایی مثل کلیک کردن، راست کلیک کردن و … و اغلب یک یا دو غلتک دارد که برای اسکرول و بالا پایین کردن صفحات و پنجره‌ها به کار می‌رود.
انواع ماوس و نحوه کار آن
ماوس‌ها در دو نوع در دسترس هستند یعنی اساس کار ماوس‌ها به دو صورت است:
ماوس نوری یا لیزری
ماوس‌های نوری، لیزری یا آپتیکال ماوس (Optical Mouse) نوع جدید ماوس‌هاست که اغلب کاربران از آن‌ها استفاده می‌کنند. همان ماوس‌هایی که پایینشان یک حفره وجود دارد و اغلب با نور مرئی قرمز رنگ قابل تشخیص هستند. این ماوس‌ها در دو نوع لیزری و نوری در دسترس هستند که تفاوت اصلیشان در نوری است که تابیده می‌شود. لیزری‌ها عمر کمتر ولی دقت بیشتر و نوری‌ها عمر بیشتر و دقت کمتری دارند.
این ماوس‌ها نسبت به نوع دیگر کمی گران تر هستند ولی دقت خیلی زیاد، وزن کم، عمر طولانی، شانس کمتر خراب شدن و در مجموع بسیار با صرفه تر و راحت تر هستند.
نحوه کار این ماوس‌ها به این صورت است که یک منبع نور (اگر ماوس لیزری باشد، یک لیزر و اگر ماوس نوری باشد یک LED) به سوی لنز شیشه‌ای نور می‌تاباند و لنز هم با یک زاویه ثابت نور را از طریق حفره پایین ماوس، به سطحی که ماوس روی آن است هدایت می‌کند. حال یک چیپ مرکزی به عنوان چشم الکتریکی یا فوتوسل، در ثانیه به نسبت دقت ماوس، صدها یا هزاران عکس با وضوح بسیار پایین می‌اندازد. چیپ به سادگی الگوی عکس‌ها را با هم مقایسه کرده و با توجه به تفاوتشان، می‌گوید که ماوس در چه جهتی حرکت کرده است. سپس این اطلاعات دیجیتالی را به کامپیوتر می‌فرستد.
ماوس توپی یا غلتکی
ماوس‌های غلتکی، توپی یا مکانیکی نوع قدیمی ماوس هستند که سال‌هاست که تولیدشان متوقف شده است. این ماوس‌ها را می‌توانید در کامپیوترها قدیمی ببینید که در پایینشان یک حفره و یک توپ معمولاً سفید رنگ وجود دارد.
این ماوس‌ها از نوع دیگر ارزان تر بوده ولی کیفیت و دقت خیلی کمتری دارند. وزنشان سنگین بوده و به گرد و غبار حساسیت زیادی دارند و از طرفی عمرشان هم به دلیل وجود قطعات مکانیکی کم است. از این رو ماوس‌های توپی مناسب کار نبوده و استفاده از آن‌ها پیشنهاد نمی‌شود.
نحوه کار این ماوس‌ها بسیار ساده است. یک توپ سنگین در مکانی قرار گرفته که در طول حرکت همان جا باشد ولی بتواند در جهت‌های مختلف بچرخد دقیقاً مثل توپ موجود در نوک خودکار. به این توپ دو چرخ به زاویه ۹۰ درجه از هم چسبیده که با حرکت توپ در یک محور یک چرخ و با حرکت در محور دیگر چرخ دیگر را می‌چرخاند. با حرکت هر یک از این چرخ‌ها سیگنال‌های آنالوگ تولید شده به یک چیپ کنترل کننده می‌رود که از آنجا به سیگنال‌های دیجیتالی تبدیل شده و به کامپیوتر فرستاده می‌شوند.
